гмф-каз
Тау-кен-металлургиялық факультеті
Тау-кен-металлургиялық факультетінің даму тарихы 1959 жылы басталған, Рудный индустриалық институтының тұрғызылу тарихымен тығыз байланысты. Институттың қызмет еткен жылдары ТМФ тау-кен индустриясы үшін жоғары білікті мамандар дайындауға үлкен үлес қосты. Оның қалыптасуы мен дамуының негізгі кезеңдерін сипаттайтын кейбір кезеңдер мынадай:
1959 жыл- «Пайдалы қазбалардың кенорындарын өңдеу», «Өнеркәсіптік және азаматтық құрылыс», «Темірбетонды құрылымдар және құрылыс материалдары» — мамандықтарға 1-ші қабылдау ұйымдастырылды;
1962 жыл – факультет тәуелсіз теңгерімде болды;
1964 жыл – құрылыс инженерлері мен тау-кен ісі инженерлерінің 1-ші түлектері оқуды аяқтады;
1968 жыл – оқу үрдісін ұйымдастыруды одан әрі жетілдіру мақсатында факультет екі факультетке бөлінді: құрылыстық және тау-кен;
2002 жыл – құрылыс факультеті «Пайдалы қазбаларды байыту» және «пайдалы қазбалардың кенорындарын өңдеу» кафедралары қосылғаннан кейін құрылыстық-технологиялық болып өзгертілді;
2004 жыл – факультет Тау-кен-құрылыстық болып өзгертілді;
2012 жыл – факультет Тау-кен-металлургиялық болып өзгертілді.
Әртүрлі уақыттарда факультет деканы болып: Куликова Г.Г., Киров И.П., Первушин Н.Г., Назаров С.К., Жантурин М.Ж., Осадчий В.И., Тойшыбеков И.С., Лучанинова А.А., Кузьмин С.Л жұмыс істеді.
Факультетте әр жылдарда сабақ бергендер: геолого-минералогиялық ғылымдарының докторы, профессор Ивлев А.И., техникалық ғылымдарының кандидаттары, доценттер Маулянбаев Т.И., Мальцева З.Д., Владимирова Е.В., Рябцев К.Г., Ансабаев А.А., Михайловский А.И., Козловских А.И., Кузнецов Н.Г., Хван Л.И., Живайкин И.Г., Абдрахманова Д.К., Барулин А.И., техникалық ғылымдарының кандидаты Рахимов З.Р., Баюк О.В., доцент Киров И.П.
Қазіргі уақытта факультетте бакалавриаттың төрт білім беру бағдарламасы және магистратураның екі білім беру бағдарламасы бойынша оқыту жүргізілуде:
6В070700- «Тау-кен ісі (мамандандырылуы: «ПҚК ашық әдіспен өңдеу», «ПҚК жерасты өңдеу», «Маркшейдерлік ісі»);
6В07210-Металлургия (“қара металдар металлургиясы”, “металдарды қысыммен өңдеу” мамандандырулары)»);
6В07110-Көлік, көлік техникасы және технологиялары (“Көтергіш-көлік, құрылыс, жол машиналары және жабдықтары”,”автомобиль көлігі” мамандандыруы)»);
6В07212-Пайдалы қазбаларды байыту (“қара металл кендерін байыту технологиясы”, “түсті металл кендерін байыту технологиясы” мамандандыруы»);
7М07203-Тау-кен инженериясы (“ашық тәсілмен пайдалы қазбалар кен орындарын әзірлеу”, “жерасты тәсілімен пайдалы қазбалар кен орындарын әзірлеу” мамандандырулары»);
7М07204-Металлургиялық инженерия (“Қара металдар металлургиясы”, “металдарды қысыммен өңдеу”мамандандырулары).
Факультетте жоғары білікті мамандар жұмыс істейді, олардың ішінде техника ғылымдарының докторлары, профессор Найзабеков А. Б., профессор Чигиринский В. В., профессор Курманов А. К., техника ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған профессор Лежнев С.Н., техника ғылымдарының кандидаты, доцент Нурушев С. З., техника ғылымдарының кандидаттары Кузьмин С. Л., Верин С. В., Фионин Е. А., Осадчий В. И. физика-математика ғылымдарының кандидаттары Шалдыкова Б. А., Арепьева С. В., саяси ғылымдар кандидаты Р. Х. Тәжібаев, PhD докторлары И. Е. Волокитина және Вуейковао қатысты.Н. Соңғы жылдары факультет кафедраларына жас магистрлер келді: Салько О. Ю., Искаков Р. Ж., Тургунова А. М., Джунусова С. С. және т. б.
Оқыту мемлекеттік және орыс тілдерінде жүргізіледі. Колледж түлектері үшін қысқартылған оқыту түрі қарастырылған. Факультетте 46 топ бар. Онда оқитын студенттердің жалпы саны – 468, оның 176-сы грантта.
Студенттердің пайдалануына 43 кабинет, оның ішінде 17 зертхана берілген. Есептеу залдары соңғы буын компьютерлерімен жабдықталған.
Факультеттің ерекше мақтанышы-металдар мен тау жыныстарының қасиеттерін зерттеу зертханасы. Онда микроскопта зерттеу үшін шлифтерді дайындауға арналған OLIMPUSВХ-53М микроскопы және “SAPHIR 520” ажарлау-жылтырату машинасы орнатылған. Студенттер металл мен жыныстың құрылымын қарастырып, зерттей алады.
Металл мен тау жынысының химиялық құрамын анықтау үшін миниатюралық рентген түтігі мен қатты күйдегі детектор технологиясын қолдана отырып, THERMO NITON рентген-флюоресцентті спекторометр бар. Көп элементті талдаудың жоғары жылдамдығы және сонымен бірге алынған нәтижелердің сенімділігі мен дәлдігі өлшеу уақытын едәуір қысқартады және қаражатты үнемдейді, көп жағдайда күрделі зертханалық зерттеу әдістерін қолданудан бас тартады. Суперпортативтілік, пайдаланудың қарапайымдылығы және кез-келген материалдың, пішіннің және өлшемнің үлгілерін, сондай-ақ қыздырылған немесе дірілдейтін Заттарды талдау мүмкіндігі құрылғыны өндіріс жағдайында және далада жұмыс істеуге өте ыңғайлы етеді.
Оқыту сапасын арттыру мақсатында Рудный индустриалдық институтының басшылығы гидравлика, пневматика және автоматика компоненттерін жасауда әлемдік танымал көшбасшы болып табылатын “FESTO” концернінен заманауи зертханалық стенд сатып алды. Бұл зертхананың басты ерекшелігі мен артықшылығы-ол дизайнер принципінде жұмыс істейді. Яғни, стендтің құрамына әртүрлі комбинацияларда қосылу мүмкіндігі бар компоненттер кіреді. Бұл принцип студенттердің өзіндік жұмысын жандандырады, заманауи өнеркәсіп жұмысының агрегаттық-түйіндік қағидасының артықшылықтарын бағалауға мүмкіндік береді.
Металлургия және тау-кен ісі кафедрасы құрған және жабдықтаған геологиялық мұражайда тек Қазақстан кен орындарынан ғана емес, бүкіл әлем кен орындарынан да тау жыныстары мен минералдар жиналды. Мұражайды құруда Металлургия және тау-кен ісі кафедрасында жұмыс істеген геология-минералогия ғылымдарының докторы, профессор Александр Иванович Ивлев және аға оқытушы Шитова Раиса Валентиновна үлкен рөл атқарды.
2016 жылы “металдарды қысыммен өңдеу” зертханасы құрылды, онда СВП-08 өнеркәсіптік бұрама станы және Nabertherm неміс фирмасының құбырлы пеші орнатылды.
2019 жылы бұл зертханаға BRILLANT 230 ATM (Германия) ылғалды абразивтік кесуге арналған кескіш станок – диаметрі 110 мм дейінгі үлгілерге арналған қолмен басқарылатын динамикалық станок орнатылды. Зертханада “Металлургия” білім беру бағдарламасының студенттері “металдарды қысыммен өңдеу”, “прокат өндірісінің технологиясы” пәндері бойынша сабақтар өткізеді және ғылыми-зерттеу сипатындағы дипломдық жобаларды орындайды.
Жоғары оқу орнымыздың 50 жылдығына орай “ССКӨБ” АҚ МиГД кафедрасына маркшейдер – мамандарды даярлауда қолданылатын заманауи геодезиялық және маркшейдерлік аспаптармен жабдықталған сыныпты сыйға тартты.
2015 жылдан бастап ТкМф мамандықтарында оқу процесіне балқыту кезінде болып жатқан күрделі процестерді көруге, тау-кен байыту жабдығының конструкциясымен танысуға, жабдықты виртуалды құрастыру мен бөлшектеуге мүмкіндік беретін компьютерлік технологиялар кеңінен енгізілді.
Кафедраларда жүргізілетін зерттеулерді модельдеу үшін бағдарламалық өнімдер бар:
– Simufact Forming 13.0-қалыптау жабдығын жобалау кезінде соғу және көлемді қалыптау процестеріндегі металл деформациясы процестерін есептеуге арналған компьютерлік модельдеу жүйесі. Simufact Forming оңтайлы технологияларды жобалауға мүмкіндік беретін кернеулі-деформацияланған күйді, үдерістердің шарттарын ескеретін температуралық-жылдамдық үдерістерін оңтайландыруға мүмкіндік береді. Бұған технологиялық модельдердің жеткіліктілігі, сондай-ақ деформация жағдайындағы металдың реологиялық мінез-құлқының нақты сипаттамасы ықпал етеді. Созудан бастап прокатқа дейін, табақ металдан титанға дейін, Simufact Forming-де процестің температурасына, қолданылатын жабдыққа немесе өңделетін материалдарға қарамастан тиімді модельдеу мен есептеуге арналған барлық құралдар бар. Бұл бағдарлама “Металлургия” мамандығының студенттері үшін қолданылады»;
– DEFORM-бұл металдарды қысыммен өңдеудің және термоөңдеудің технологиялық процестерін модельдеуге арналған мамандандырылған бағдарламалық кешен. Виртуалды ШТАМП, пресс, балғалар, илектеу диірмені, пештен тұратын кешен технолог жасаған процесті тәжірибе жүзінде емес, нақты өндірісте тексеруге мүмкіндік береді, бірақ іс жүзінде компьютерде отырады. DEFORM жүйесін Scientific Forming Technology Corporation (SFTC, АҚШ) компаниясы әзірлеген);
– APM WinMachine-есептеуіш математикадағы соңғы жетістіктерді, сандық әдістер мен бағдарламалау саласын, сондай-ақ теориялық және эксперименттік инженерлік шешімдерді ескере отырып әзірленген машина жасау саласындағы механикалық жабдықтар мен конструкцияларды Автоматтандырылған есептеу және жобалау жүйесі. APM WinMachine бағдарламалық өнімі модульдік схема бойынша жасалған, бұл оны машина жасаудың Салалық міндеттеріне ыңғайлы пайдалануды қамтамасыз етеді. Бағдарламаны факультеттің механикалық мамандықтарының студенттері қолданады.
Тау-кен мамандығының студенттері үшін оқу процесіне тау-кен жұмыстарын жобалауға мүмкіндік беретін Surpac ГАЖ және Micromine ГАЖ енгізілген.
GEOVIA Surpac-әлемдегі ең танымал геология және карьерлер мен жерасты кеніштеріндегі тау-кен жұмыстарын жоспарлау, сондай-ақ 120-дан астам елдегі геологиялық барлау жобаларын қолдау бағдарламалық жасақтамасы. Бұл бағдарлама пайдаланудың қарапайымдылығы, қуатты үш өлшемді графика және белгілі бір компанияның процестері мен деректер ағындарының ерекшеліктерін ескере отырып, жұмыс процестерін автоматтандыру арқылы тиімділік пен дәлдікті қамтамасыз етеді. Surpac геологтардың, маркшейдерлердің және тау-кен инженерлерінің барлық қажеттіліктерін қанағаттандырады және кез-келген шикізатқа, кен денесіне немесе тау-кен әдісіне бейімделеді. Көптілді интерфейс компанияларға бүкіл әлемде бірдей шешімді қолдануға мүмкіндік береді.
Micromine кен орындарын 3D модельдеуге арналған бағдарлама кен орындарын бағалау, тау-кен жұмыстарын жобалау, оңтайландыру және жоспарлау құралдарын ұсынатын тау-кен кәсіпорындарын жобалауға арналған кешенді шешім болып табылады. Жүйе пайдаланушыларға жобаны жан-жақты шолуды қамтамасыз етеді, соның арқасында перспективалы учаскелерді мұқият зерттеуге назар аударуға болады.
Бакалаврларды дайындау бойынша факультет қызметінің маңызды бөлігі әдістемелік жұмыс болып табылады. Ол оқу процесін қамтамасыз етуге бағытталған және оған: мамандық пәндері бойынша оқу құралдарын, курстық және дипломдық жобалар (жұмыстар) бойынша әзірлемелерді, бақылау жұмыстарын, зертханалық сабақтарды, практикадан өту бағдарламаларын орындау бойынша нұсқаулықтарды және т. б. жасау кіреді.
Ірі жетекші университеттер мен өнеркәсіптік кәсіпорындардың сыртқы шолуларын ала отырып, әдістемелік әзірлемелерді жасау тәжірибесі бар. Бірқатар оқу құралдары Білім министрлігінің Әдістемелік кабинеті арқылы шығарылды. Факультет оқытушылары соңғы 3 жылда 15-ке жуық монография мен оқу құралдарын дайындады.
Әдістемелік жұмысты бақылау және басшылық жасау үшін факультеттің сапасын қамтамасыз ету жөніндегі комиссия жұмыс істейді. Оны МжТк кафедрасының аға оқытушысы Г.В. Скалазубова басқарады, кафедра ұсыныстары бойынша комиссия оқу жұмыс жоспарларын қарайды және өзгерістер енгізеді, пәндердің әдістемелік қамтамасыз етілуін бақылайды, әдістемелік әзірлемелерді бекітеді, мамандық пәндерін оқыту деңгейінің қойылатын талаптарға сәйкестігін қарайды.
Факультет қызметінің құрамдас бөлігі ғылыми-зерттеу жұмысы болып табылады. Факультет кафедралары мемлекеттік бюджет және шаруашылық келісім жұмыстарымен белсенді айналысады.
ҒЗЖ нәтижелері бойынша ғылыми мақалалар, баяндамалар мен өнертабыстар баспаға дайындалады. Осылайша, 2017 жылдан бастап факультет оқытушылары ашық баспасөзде 500-ден астам ғылыми мақалалар жариялады, олардың 80-нен астамы жоғары рейтингілік ғылыми журналдарда. Соңғы екі жылда факультет оқытушылары Қазақстан Республикасының пайдалы моделіне шамамен 10 патент пен патент алды. ТкМФ оқытушылары түрлі деңгейдегі ғылыми конференцияларға белсенді қатысады.
2020-2021 оқу жылында ТкМФ сыртқы және ішкі сараптама жүргізу кезінде жоғары баға алған ҚР БҒМ гранттық қаржыландыру бойынша 7 тақырып орындалуда.
Деканат жұмысының негізгі бағыттарының бірі-Тәрбие жұмысы. Оны Тәрбие және оқу жұмысы бойынша декан орынбасары Джунусова С.С. үйлестіреді.
Тәрбие жұмысының міндеті бұқаралық іс-шаралар өткізу, жастарды патриоттық тәрбиелеу, студенттерге мемлекет саясатын түсіндіру және студенттермен жеке жұмыс жүргізу болып табылады.
Тау-кен металлургия факультеті өз түлектерін мақтан тұтады, олардың көпшілігі қазіргі уақытта Рудный қаласында, Қазақстан Республикасында және одан тыс жерлерде жоғары лауазымдарға ие. Факультет мамандықтары бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстары мен дипломдық жобалардың республикалық байқауларындағы студенттердің жеңістері мамандарды даярлаудың жоғары сапасының дәлелі болып табылады.
Тау-кен металлургия факультеті Қазақстанның, жақын және алыс шетелдердің көптеген жоғары оқу орындарымен және кәсіпорындарымен қарым-қатынас жасайды. Академиялық ғылыми-зерттеу институттарымен, кәсіпорындармен шығармашылық байланысы бар.
